Maandag 28 juli 2014

Koop op afstand

Inleiding

Op 13 juni 2014 treedt de Implementatiewet richtlijn consumentenrechten in werking.¹ Artikel X Implementatiewet richtlijn consumentenrechten Met deze wet wordt richtlijn 2011/83/EU in het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) geïmplementeerd. Dit heeft vrij grote veranderingen voor de regeling koop op afstand tot gevolg. Afdeling 9A van titel 1 van boek 7 BW zal volledig komen te vervallen. De nieuwe bepalingen betreffende de koop op afstand zullen in de nieuwe afdeling 2B, titel 5 van boek 6 BW geplaatst worden.²Artikel I onder D jo artikel II onder H Implementatiewet richtlijn consumentenrechten In dit artikel worden de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van het oude stelsel uitgelicht, de informatieplicht van de verkoper in het bijzonder.

Oud recht
Afdeling 9A van titel 1 van boek 7 BW kent twee belangrijke elementen. Ten eerste het ontbindingsrecht van de consument binnen de bedenktermijn. Ten tweede de informatieplicht voor de verkoper. In dit artikel wordt het ontbindingsrecht verder buiten beschouwing gelaten, de meeste veranderingen vinden namelijk plaats met betrekking tot de informatieplicht. Deze informatieplicht staat in art. 7:46c BW en houdt het volgende in: De verkoper dient tijdig voordat de koop op afstand wordt gesloten aan de wederpartij een aantal gegevens te verstrekken, waaronder de identiteit van de verkoper, de belangrijkste kenmerken van de zaak, de prijs en de verzendkosten.³Zie voor de volledige lijst art. 7:46c lid 1 BW Daarnaast moet de verkoper bij aflevering van het gekochte duidelijk maken op welke wijze de consument gebruik kan maken van zijn ontbindingsrecht binnen de bedenktermijn, op welk adres hij de verkoper kan bereiken voor klachten en wat de voorwaarden zijn voor de garantie op het artikel.⁴ art. 7:46c lid 2 BW Deze informatie moet daadwerkelijk door de consument worden ontvangen, wanneer hij eerst op een link in een e-mail moet klikken om naar de informatie te gaan is niet voldaan aan de informatieplicht.⁵HvJEU 5 juli 2012, C-49/11, r.o. 51

Het niet voldoen aan de informatieplicht heeft tot gevolg dat de bedenktermijn van de consument zal worden verlengd van zeven werkdagen naar drie maanden.⁶art. 7:46d lid 1 BW Bovendien kan de consument nakoming eisen van de nog te verstrekken informatie en de consument kan zelfs schadevergoeding eisen wanneer de verkoper niet aan zijn plicht voldoet.⁷Asser/Hijma 7-I* 2013/94h

Nieuw recht
In het nieuwe systeem zal de bedenktermijn worden verlengd naar 14 werkdagen aldus art. 6:230o lid 1 BW.⁸Dit artikel treedt 13 juni 2014 in werking Ook de sanctie op het niet voldoen aan de informatieplicht zal veranderen. De bedenktermijn van zeven werkdagen zal in dat geval drie maanden worden wanneer er niet aan de informatieplicht van art. 7:46c lid 1 BW voldaan is. Doordat er naar art. 7:46c lid 1 BW wordt verwezen, staat de sanctie op het verzuim van de gehele informatieplicht. Het maakt dus niet uit of enkel het adres van de verkoper ontbreekt of dat de mogelijkheid tot ontbinding niet wordt aangegeven, de sanctie is hetzelfde: de bedenktermijn is dan drie maanden.

Per 13 juni 2014 is dit anders. Om te beginnen is de bedenktermijn bij verzuim van de verkoper tot het voldoen aan de informatieverplichting verlengd tot maximaal 12 maanden na de aankoop.⁹artikel 6:230o lid 2 BW, vanaf 13 juni 2014 Deze sanctie voor de verkoper is echter niet meer van toepassing op ieder verzuim omtrent de informatieverplichting. De Europese wetgever heeft er voor gekozen om in de richtlijn een minder streng regime met betrekking tot de informatieverplichting op te nemen.¹⁰artikel 10 richtlijn 2011/83/EU In de richtlijn staat dat alleen het niet informeren van de consument over zijn recht de koop te ontbinden tot gevolg heeft dat de bedenktermijn tot maximaal 12 maanden zal worden verlengd. De verkoper kan de consument binnen deze 12 maanden alsnog de informatie verstrekken, de bedenktermijn is in dat geval 14 dagen vanaf het moment dat de consument de informatie heeft ontvangen. In het nieuwe art. 6:230o lid 2 BW staat dus dat de bedenktermijn tot maximaal 12 maanden na aankoop wordt verlengd wanneer de verkoper niet voldoet aan de verplichting van art. 6:230m lid 1 onder h BW. Deze verplichting brengt met zich mee dat de consument geïnformeerd moet worden over zijn herroepingsrecht en er moet een modelformulier meegestuurd worden waarvan de consument gebruik kan maken als hij zijn aankoop terug wil sturen. Daarnaast is in art. 6:230n lid 3 BW opgenomen dat kosten die niet zijn vermeld, ook niet door de consument hoeven te worden betaald. Het gaat dan om verzendkosten en de kosten voor het retourneren van artikelen.

In het nieuwe systeem wordt dus niet langer alle vormen van verzuim met betrekking tot het informeren van de consument bestraft met een verlenging van de bedenktermijn. De algemene sanctie heeft plaats gemaakt voor een tweetal specifiek gerichte sancties. Bovendien is er een derde mogelijkheid bijgekomen waarmee de consument zijn rechten kan handhaven, deze mogelijkheid wordt besproken in de volgende alinea. Gelet op het feit dat er in de richtlijn geen algemene sanctie op het niet voldoen aan de informatieplicht is opgenomen, rijst de vraag hoe de consument kan optreden tegen een verkoper die hem niet de informatie als bedoeld in art. 6:230m BW (nieuw) verstrekt.¹¹L.B.A. Tigelaar, Sancties op schending van informatieplichten uit de Richtlijn consumentenrechten, TvCH, 2013-4, p. 154

In het oude systeem is het weglaten van de informatie als bedoeld in art. 7:46c lid 1 BW al onrechtmatig en kan de consument een schadevergoeding eisen van de handelaar.¹²Artikel 6:193b lid 1 jo 6:193d lid 2 jo 6:193f sub b BW Dit zal niet veranderen in de nieuwe regeling, er zal straks verwezen worden naar de informatie als genoemd in art. 6:230m BW. Hier komt bij dat de consument straks overeenkomsten die tot stand zijn gekomen onder de misleidende omstandigheid, in dit geval het weglaten van bepaalde informatie, kan vernietigen.¹³Artikel I onder C Implementatiewet richtlijn consumentenrechten

Hoewel de consument straks niet steeds een langere bedenktijd krijgt wanneer de verkoper nalaat hem te informeren, krijgt hij een ander middel om tegen de verkoper op te treden. De consument zal bij het gebruik van dit middel wel moeten aantonen dat er een causaal verband is tussen het ontbreken van de informatie en het aangaan van de overeenkomst.¹⁴L.B.A. Tigelaar, Sancties op schending van informatieplichten uit de Richtlijn consumentenrechten, TvCH, 2013-4, p. 158 De mogelijkheid om de koopovereenkomst te vernietigen staat echter niet in afdeling 2B, titel 5, boek 6 BW, waarin de regeling koop op afstand straks wordt opgenomen. De consument zal dus moeten weten dat hij via het pad van de oneerlijke handelspraktijken in afdeling 3A, titel 3 van boek 6 BW zijn overeenkomst met de verkoper kan vernietigen wanneer deze zich niet aan de regels van de informatieplicht houdt.

Vanuit de literatuur zijn hierover kritische geluiden te horen, voorgesteld wordt om in de nieuwe afdeling 2B een expliciete verwijzing naar de vernietigingsmogelijkheid op te nemen.¹⁵L.B.A. Tigelaar, Sancties op schending van informatieplichten uit de Richtlijn consumentenrechten, TvCH, 2013-4, p. 160 In de wet die straks in werking gaat zit deze verwijzing echter nog niet, het is dus afwachten om te zien hoeveel consumenten gebruik gaan maken van de nieuwe mogelijkheid tot vernietiging.

Slot
In dit artikel zijn de wijzigingen besproken die Richtlijn 2011/83/EU, in de regeling betreffende de koop op afstand, aanbrengt. In het artikel is vooral ingegaan op de informatieverplichting van de verkoper en de sancties die de consument bij verzuim van genoemde informatieverplichting kan opleggen. Over de gehele linie geeft het nieuwe systeem de consument meer bescherming.

De consument zal straks niet meer een langere bedenktermijn krijgen bij elk verzuim van de verkoper met betrekking tot het nalaten van zijn informatieverplichtingen. De consument krijgt daarentegen een aantal middelen die samen een hoger niveau van bescherming bieden dan dat hij nu heeft. Zo zal de bedenktermijn worden verlengd, naar maximaal 12 maanden, wanneer de consument niet geïnformeerd is over zijn recht om de koop te ontbinden. De consument hoeft de kosten waarover hij niet geïnformeerd is, zoals verzendkosten of kosten voor het terugzenden, niet te betalen. Daarnaast heeft de consument de mogelijkheid de gehele koopovereenkomst te vernietigen wanneer de verkoper heeft verzuimd te voldoen aan de informatieplicht van art. 6:230m BW.

Er is hierop echter ook kritiek vanuit de literatuur te horen. Om de koopovereenkomst te vernietigen zal de consument namelijk een causaal verband moeten bewijzen tussen het aangaan van de koopovereenkomst en het verzuim van de verkoper met betrekking tot informeren. Dit is niet altijd makkelijk te bewijzen. Bovendien wordt in de nieuwe afdeling 2B niet verwezen naar de vernietigingsmogelijkheid, de vraag is of de niet juridisch onderlegde consument straks wel weet heeft van de mogelijkheden die het nieuwe stelsel hem te bieden heeft.