Dinsdag 29 november 2011

Auteursrecht II: Handhaving

Verveelvoudiging
Verveelvoudigen is het vervaardigen van een of meer exemplaren waarin het werk is vastgelegd, bijvoorbeeld door het kopiëren van een dvd. Daarnaast is de bewerking of nabootsing in een gewijzigde vorm, welke niet als een nieuw, oorspronkelijk werk moet worden beschouwd, ook een verveelvoudiging. Een voorbeeld: de vertaling van een boek; de vertaling wordt als een verveelvoudiging gezien, maar dit is op zich ook weer een nieuw werk. Wil er sprake zijn van een nieuw, oorspronkelijk werk dan mogen de auteursrechtelijke elementen van het werk niet zijn overgenomen, anders is er sprake van een verveelvoudiging en eventueel auteursrechtinbreuk.

Openbaarmaking
Openbaarmaking is het ter beschikking stellen van het werk aan het publiek. De auteur kan elke vorm van distributie onder het publiek verbieden. Evenals verveelvoudiging behoort het openbaarmakingrecht tot het exclusieve recht van de auteur. Wanneer er een verveelvoudiging is gemaakt, kan de gerechtigde zich verzetten tegen de openbaarmaking van deze exemplaren. Het verspreiden van exemplaren die al eerder met toestemming van de auteur in het verkeer zijn gebracht levert geen nieuwe openbaarmaking op. Dit principe heet uitputting: als het werk rechtmatig in het verkeer is gebracht, mogen de in het verkeer gebrachte exemplaren vrij verhandeld worden. Wanneer bijvoorbeeld iemand een cd koopt die door de auteur in het verkeer is gebracht, dan mag de eigenaar van de cd deze verkopen aan een derde. De auteur heeft dan niet nog een keer recht op een auteursrechtelijke vergoeding.

Beperkingen van het auteursrecht
Tot nu toe hebben we het alleen maar gehad over de rechten die de auteur heeft. Hieruit bleek dat het auteursrecht een verbodsrecht is. Door het creëren van een oorspronkelijk werk krijgt de auteur van rechtswege het auteursrecht over dit werk. Er zijn echter wel beperkingen op dit auteursrecht. De pers wordt bijvoorbeeld uitgezonderd; zij behartigt namelijk het belang van het publiek dat zodoende kennis kan nemen van gebeurtenissen. De pers mag nieuwsberichten overnemen, mits de bron hierbij wordt vermeld. Ook is het citeren uit een werk toegestaan, zeker wanneer dit in het kader van onderwijs en wetenschap gebeurt.

De wetgever vindt dat onder andere de bovengenoemde belangen rechtvaardigen dat er een beperking van het auteursrecht plaatsvindt. Er zijn veel meer belangen die een beperking op het auteursrecht rechtvaardigen. De hier genoemde zijn de voornaamste.

Ten tweede geldt er een beperking ten aanzien van de kopie voor eigen gebruik. Dit is toegestaan wanneer de verveelvoudiging beperkt blijft tot een aantal kopieën of een klein gedeelte en uitsluitend dient ter eigen oefening, studie of gebruik voor niet-commerciële doeleinden. Deze kopie voor eigen gebruik ziet op het reproduceren van traditionele vormen van werken zoals een boek. Anderzijds bestaat er de kopie voor eigen gebruik die ziet op het in privé kopiëren (art. 16b Aw).

Voor elektronisch kopiëren voor eigen gebruik wordt niet de eis gesteld dat alleen een klein gedeelte gekopieerd mag worden. Hieruit volgt ook dat downloaden van muziek of films via een P2P-programma in principe toegestaan is. Men dient het dan wel te downloaden voor eigen gebruik en niet daarna weer te uploaden.

Uploaden is immers weer een geval van openbaarmaken en dat is niet toegestaan als men niet de toestemming van de auteursrechthebbende heeft. Ook het kopiëren van een cd voor eigen gebruik is toegestaan, zolang men het oogmerk van eigen gebruik behoudt (art. 16c Aw).

Tot slot zij er op gewezen dat er een Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA) is aangekondigd. Dit verdrag ziet op de handhaving van onder andere het auteursrecht. Omdat er tegenwoordig op zo’n grote schaal inbreuken worden gemaakt, wordt er nagedacht over een geheel nieuwe manier van handhaving. Wellicht betekent dit dat de Nederlandse Auteurswet aangepast zal worden.

Conclusie
De auteursrechthebbende heeft het recht van openbaarmaking en verveelvoudiging. Deze rechten zijn echter wel aan beperkingen onderhevig. Gebruik door de pers en in het onderwijs wordt niet gezien als een inbreuk op het auteursrecht. Ook het verveelvoudigen van elektronische werken is geen auteursrechtinbreuk, het openbaarmaken daarvan echter wel.