Woensdag 30 oktober 2013

Nieuwe e-commerce regels

In december zullen de nieuwe e-commerce regels van kracht worden. De nieuwe regels moeten uiterlijk december 2013 in de Nederlandse wet zijn opgenomen. Webshophouders hebben daarna nog een halfjaar de tijd om hun webshops aan te passen. Vanaf juni 2014 gelden de regels voor iedereen. Deze nieuwe e-commerce regels vloeien voort uit de Europese richtlijn betreffende consumentenrechten. Nederland is verplicht deze richtlijn in haar wetgeving te implementeren.

De regelgeving is onder meer van toepassing op alle overeenkomsten die op afstand worden gesloten tussen verkoper en consument. Hierbij kan gedacht worden aan het kopen van een product via een webshop of via de telefoon. Dit artikel handelt met name over via het internet gesloten koopovereenkomsten.

Volledige harmonisatie

Volgens de memorie van toelichting beoogt de richtlijn in essentie twee zaken. Op de eerste pagina staat het volgende vermeld: “Ten eerste wil de richtlijn door de realisatie van een hoog niveau van consumentenbescherming bijdragen aan een goede werking van de interne markt. Ten tweede beoogt de richtlijn de bestaande Europese regels over overeenkomsten gesloten tussen consumenten en handelaren te actualiseren, te verbeteren en te vereenvoudigen.” Op dit moment bestaan er nog veel verschillen tussen de lidstaten wat betreft de regels voor consumentenbescherming. De consument geniet daardoor niet altijd hetzelfde niveau van bescherming wanneer hij de grens over gaat. De nieuwe richtlijn consumentenrechten gaat zoveel mogelijk uit van volledige harmonisatie. Daarom mogen de lidstaten geen verdergaande of juist soepelere regels invoeren dan waartoe de richtlijn hen verplicht. ¹M. Loos, ‘Harmonisatie van het consumentencontractenrecht’, NJB 2011/342 De regelgeving van de lidstaten wat betreft consumentenbescherming zal dan na de implementatie niet (meer) uiteenlopen. ²Memorie van toelichting p.1-2
Wel is het zo dat door de manier waarop de wetgever de richtlijn interpreteert en vervolgens omzet er toch kleine verschillen kunnen ontstaan. Zo heeft de wetgever bepaald dat ook de overeenkomst tot levering van digitale inhoud anders dan op een materiële drager onder de nieuwe regels gaat vallen, terwijl de richtlijn dit niet voorschrijft. ³C. Jeloschek en V. van Druenen, ‘De implementatie van het nieuwe regime voor overeenkomsten op afstand’, Tijdschrift voor internetrecht 2013/2, p.41. Art. 7:5 lid 5 wetsvoorstel

Informatieplicht

De informatieplicht van de verkoper is een belangrijk onderdeel van de nieuwe wetgeving. De verkoper is verplicht om bepaalde informatie aan de consument te verschaffen voordat de overeenkomst tot stand komt. Enkele voorbeelden zijn: de naam van de verkoper, de prijs van het product of dienst, de kosten voor verzenden van het product en de manier waarop betaald kan worden. Deze informatie moet door middel van een ‘duurzame gegevensdrager’ aan de consument worden verstrekt. ⁴M.B.M. Loos, ‘Ontwikkelingen in het Europees consumentenrecht 2012’, NTER 2013/3. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op het begrip ‘duurzame gegevensdrager’. HvJ EG 5 juli 2012, zaak C-49/11[Content Services Ltd.] In de richtlijn wordt dit begrip als volgt uitgelegd: “Duurzame gegevensdragers dienen de consument in staat te stellen de informatie zo lang op te slaan als voor hem nodig is om zijn belangen in het kader van zijn verhouding met de handelaar te beschermen. Dergelijke gegevensdragers dienen in het bijzonder papier, usb-sticks, cd- rom’s, dvd’s, geheugenkaarten of de harde schijven van computers alsmede e-mails te omvatten. ⁵Overweging 23 Richtlijn

 E-mails vallen onder de huidige regelgeving niet onder het begrip ‘duurzame gegevensdrager’. Door deze toevoeging kan de verkoper in de toekomst ook middels een simpele e-mail voldoen aan zijn informatieplicht. ⁶M. Braun, ‘Verandering door nieuwe Europese Richtlijn Consumentenrecht (4), informatieplichten’, www.webwinkelrecht.nl/contracten-en-algemene-voorwaarden/verandering-door-nieuwe-europese-richtlijn-consumentenrechten-4-informatieplichten/

Andere wijzigingen

Aangezien dit artikel zich niet leent om alle veranderingen te bespreken, is hieronder een selectie gemaakt van een aantal wijzigingen die zowel voor de koper als de verkoper van belang kunnen zijn. Voor een volledig overzicht wordt verwezen naar de Europese richtlijn en het wetsvoorstel.

– De bedenktermijn voor de consument wordt verlengd van 7 dagen naar 14 dagen. ⁷Overweging 40 Richtlijn Dit is de tijd waarbinnen de consument zonder opgaaf van reden de overeenkomst kan ontbinden. Wanneer de verkoper de consument niet wijst op dit herroepingsrecht, krijgt de consument veel langer de tijd om de koop terug te draaien. Namelijk tot maximaal 1 jaar. ⁸Overweging 43 Richtlijn Op dit moment is deze termijn nog 3 maanden. Bijzonder is dat alleen bij het niet vermelden van het herroepingsrecht deze verlenging plaats vindt. Aan schendingen van andere informatieplichten is geen specifieke sanctie verbonden. ⁹L.B.A. Tigelaar,’ Sancties op schending van informatieplichten uit de Richtlijn consumentenrechten’, TvCH 2013/4, p.154

– Ten gevolge van de nieuwe regelgeving moet de verkoper expliciet vermelden wanneer de consument zelf de kosten moet dragen voor het eventueel terugsturen van een product en hij moet ook vermelden wat de kosten hiervan zijn. ¹⁰Art. 6 lid 1 sub i Richtlijn Dit moet de verkoper doen voordat de koopovereenkomst wordt gesloten. Tevens is de verkoper verplicht om aan de consument een formulier te verstrekken dat nodig is om het product te retourneren. ¹¹Overweging 44 en 45 Richtlijn Dit is een Europees modelformulier dat door de verkoper actief verstrekt moet worden, dus ook als de consument er niet om vraagt. Verstrekken van het formulier mag zowel digitaal als op papier. Gebeurt dit niet, dan wordt de bedenktermijn verlengd tot 1 jaar. ¹²Art. 230m sub h jo. art. 230o lid 2 Wetsvoorstel. C. Jeloschek en V. van Druenen,’De implementatie van het nieuwe regime voor overeenkomsten op afstand’, Tijdschrift voor internetrecht 2013/2, p. 39

– De consument heeft recht op reparatie of een vervangend product wanneer het geleverde product niet aan de eisen voldoet. De verkoper moet de consument op deze wettelijke garantieplicht wijzen voordat de overeenkomst tot stand is gekomen. ¹³Art. 230l sub e wetsvoorstel en art. 6 lid 1 sub l en m richtlijn in vergelijking met art. 7:46c lid 2 sub d BW Op dit moment mag deze informatie nog gegeven worden bij nakoming van de koop op afstand.

– Onder de huidige wetgeving is de verkoper alleen verplicht om zijn adres bekend te maken vóórdat de overeenkomst tot stand komt, wanneer de prijs (of een gedeelte) vooruit betaald moet worden. ¹⁴Art. 7:46c lid 1 sub a BW Volgens de nieuwe regels moet hij deze informatie ook geven wanneer geen sprake is van vooruitbetaling. Tevens moet de verkoper op grond van de nieuwe regels, indien beschikbaar, zijn telefoonnummer, e-mailadres en faxnummer verstrekken. ¹⁵Art. 6 lid 1 sub b en c Richtlijn en art.230l sub b wetsvoorstel

– Het is niet langer toegestaan om vooraf vakjes aan te vinken zonder dat de consument hiermee instemt. ¹⁶Art. 22 Richtlijn De memorie van toelichting geeft als voorbeeld het online boeken van een bus ticket, waarbij ook – tegen betaling- een maaltijdservice aan de consument wordt aangeboden. Het hokje, waarmee de maaltijdservice wordt geaccepteerd, is alvast aangevinkt. Deze zogenaamde ‘afgeleide instemming’ is dus niet meer toegestaan als gevolg van de nieuwe regelgeving. Wordt er in strijd met deze regel gehandeld, dan is de consument niet gebonden en ontstaat een recht op terugbetaling. Wanneer het om een gratis dienst gaat is het nog wel toegestaan om een vakje vooraf aan te vinken. ¹⁷Memorie van toelichting p.29

– De verkoper moet de consument ten gevolge van de nieuwe regels expliciet laten erkennen dat hij een betalingsverplichting aangaat. Dit kan bijvoorbeeld door op de bestelknop de tekst ‘bestelling met betalingsverplichting’ te plaatsen. Wanneer de verkoper zich niet aan deze regeling houdt, is de consument niet aan de overeenkomst of bestelling gebonden. ¹⁸Art. 8 lid 2 Richtlijn en C. Jeloschek en V. van Druenen,’Het nieuwe regime voor overeenkomsten op afstand’, Tijdschrift voor internetrecht 2012/01, p. 8

Conclusie

Naar mijn mening is de richtlijn geslaagd in de opzet daarvan. Aan het begin van dit artikel is aangegeven dat de richtlijn beoogt door de realisatie van een hoog niveau van consumentenbescherming bij te dragen aan een goede werking van de interne markt. De hiervoor besproken veranderingen geven allemaal regels weer die de consument een sterkere positie geven. Consumenten zullen sneller iets kopen in een webshop als vooraf geïnformeerd wordt over rechten. Wanneer de consument bijvoorbeeld weet dat hij 14 dagen de tijd heeft om de overeenkomst te herroepen en exact wordt aangegeven wat de kosten hiervoor zijn, zal de stap om iets via het internet te kopen gemakkelijker genomen worden. Door de hoeveelheid informatie die de verkoper ten gevolge van de richtlijn voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst moet geven, neemt het vertrouwen bij de consument toe.

Ook het streven om de bestaande Europese regels te actualiseren is geslaagd. De nieuwe regels sluiten aan op het huidige tijdperk waarin steeds meer handel wordt gedreven via het internet. E-commerce is een grensoverschrijdend fenomeen en met de nieuwe richtlijn zijn de regels in de lidstaten op dit gebied gelijk getrokken. De consument zal daarom niet alleen meer vertrouwen krijgen in het kopen via internet in eigen land maar ook in andere lidstaten.